Μακαριώτατε δεν ήξερες, δεν ρώταγες;

 ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*

Διάβασα Μακαριώτατε την εγκύκλιο σας για τη γιορτή των γραμμάτων. Σέβομαι τις απόψεις σας και σας τον ίδιο, παρότι δεν σας ψήφισα.. Με ενόχλησε όμως η άγνοια σας, η ημιμάθεια σας, ή η παραπληροφόρησή σας. Αυτά και με ενόχλησαν και με λύπησαν. Συγκεκριμένα:

Μιλάτε για «αναταραχή που παρατηρείται, εδώ και αρκετό καιρό, στο χώρο της παιδείας….». Αν εννοείτε Μακαριώτατε την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, αυτή ήταν αίτημα του λαού μας, γιατί ακριβώς τα πράγματα έμειναν στάσιμα εδώ και δεκαετίες. Είμαστε – ίσως – η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν μεταρρύθμισε το εκπαιδευτικό της σύστημα ΠΟΤΕ. Με όλα τα συνεπακόλουθα. Τα πράγματα έφτασαν στο απροχώρητο και τα προβλήματα έγιναν ανυπέρβλητα. Εσείς το λέτε «αναταραχή». Και το φαινόμενο «παρατηρείται εδώ και καιρό» λέτε. Αυτό Μακαριώτατε να μου επιτρέψετε να το χαρακτηρίσω ως ασέβεια στον αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο, επί των ημερών του οποίου ξεκίνησε η Μεταρρύθμιση (όχι η αναταραχή). Ο οποίος μάλιστα την εξήγγειλε σε πανηγυρική εκδήλωση και στη δική σας παρουσία.

Και συνεχίζετε στην εγκύκλιο σας Μακαριώτατε:

«Γινόμαστε μάρτυρες και μιας προσπάθειας για βίαιη αλλαγή των σταθερών συντεταγμένων που χαρακτήριζαν μέχρι σήμερα την παιδεία μας». Και πιο κάτω: « Γι’ αυτό και επιχειρείται, σήμερα, για πρώτη φορά, από της ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, η αποκοπή της παιδείας της Κύπρου από τον Ελληνισμό. Για λόγους ακατανόητους, επιχειρείται η δημιουργία Κυπριακής συνείδησης, πράγμα που ανεπιτυχώς επιχείρησαν και οι Άγγλοι κατακτητές στα χρόνια της δουλειάς».

Είναι λυπηρό. Η Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση συζητείται σε δομημένο διάλογο μέσα στα Συμβούλια Παιδείας, όπου συμμετέχουν όλα τα κόμματα, φορείς, οργανώσεις όλου του κοινωνικού φάσματος και προχωρούμε μέσα από συναίνεση. Αν διαβάζατε την Έκθεση για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση θα διαπιστώνατε ότι αυτή στηρίζεται στις αρχαιοελληνικές αξίες, τις οποίες συχνά επικαλείται και πραγματεύεται, όπως και τους αρχαίους Έλληνες κλασικούς (Αριστοτέλη, Πλάτωνα κ.α.). Στόχος «η μεταμόρφωση του Κυπριακού σχολείου, όχι σε σχολείο της οικονομίας της αγοράς, αλλά σε δημοκρατικό σχολείο της αγοράς του δήμου, σε δημοκρατικό σχολείο του πολίτη».

Μάλιστα η (ανθελληνική κατά τ’ άλλα) Έκθεση για την Μεταρρύθμιση, στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Παιδεύεσθαι προς τας πολιτείας» (ακόμα και ο τίτλος είναι αρχαιο-ελληνικός) ξεκινά ως εξής:

«Αφετηρία της σκέψης μας για μια δημοκρατική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση … είναι ο πάντα επίκαιρος και δικός μας φιλόσοφος Αριστοτέλης». Και στο ίδιο κεφάλαιο συνεχίζει η Έκθεση:

«Στα Πολιτικά, ο Αριστοτέλης θέτει ορισμένα ερωτήματα και επισημαίνει ορισμένους εννοιολογικούς άξονες / αρχές του πλαισίου γύρω από την παιδεία στην αρχαία πόλη – πολιτεία, που θα μπορούσαν ν’ αποτελέσουν βασικούς άξονες / αρχές ή έννοιες κλειδιά για το δικό μας προβληματισμό και σκεπτικό για μια «φιλοσοφημένη» εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και παιδεία στην υπό εξέλιξη σύγχρονη Κυπριακή πολιτεία». Κατά τον Αριστοτέλη:

1.  Ο νομοθέτης / η πολιτεία «πρέπει να φροντίσει ιδιαίτερα για την παιδεία των νέων», γιατί αν δεν γίνει αυτό «βλάπτονται και τα πολιτεύματα / οι πολίτες».

2.  Η παιδεία θα πρέπει να είναι «κοινή» για όλους τους πολίτες και «μη κατ’ ιδίαν» δηλαδή «δημόσιο αγαθό» και όχι «ιδιωτικό».

3.  Κοινή / δημόσια παιδεία που να συνάδει προς τον «τύπο» και το «ήθος» της πολιτείας. Ή όπως έχει διαφορετικά ειπωθεί «οίον το κράτος / η πολιτεία, οία και η παιδεία» και αντίστροφα, «οία η παιδεία, οίον το κράτος / πολιτεία». Δημοκρατική, λοιπόν, παιδεία και πνεύμα για μια δημοκρατική πολιτεία.

Με αυτό λοιπόν το πνεύμα διαπνέεται πέρα ως πέρα η Έκθεση για τη Μεταρρύθμιση. Και σεις Μακαριώτατε διατείνεστε ότι «η παιδεία της Κύπρου αποκόπτεται από τον Ελληνισμό». Είναι στ’ αλήθεια ο Αριστοτέλης ανθέλληνας;! Αφελληνίζουν οι ιδέες του; Κάποιοι θα πρέπει να διαβάσουν τον Αριστοτέλη. Και αν ισχυρίζονται ότι τον γνωρίζουν….. τότε θα πρέπει να προσπαθήσουν και να τον κατανοήσουν.

Και η εγκύκλιος σας συνεχίζει:

«Δεν κρύβουμε την ανησυχία μας για τις προσπάθειες, που γίνονται, πέραν από την απεξάρτηση από το ελληνικό πρότυπο και την Ελλάδα, και για την αμφισβήτηση της παρεχόμενης ύλης στην Ιστορία και στα Θρησκευτικά. Το μάθημα των Θρησκευτικών επιχειρείται να μετατραπεί σε θρησκειολογικό, ενώ το μάθημα της Ιστορίας σε ιδεολογικό – πολιτικό. Δύσκολο να χαρακτηρίσει κανείς και την απομάκρυνση από τη διδασκόμενη ύλη υπέροχων κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, που ονομάζεται πια απλά λογοτεχνία, και με τα οποία ανετράφησαν γενεές Ελλήνων της Κύπρου».

Μακαριώτατε! Αδιάβαστος! Ανενημέρωτος! Δεν μελετήσατε καθόλου τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα. Τα οποία συνέταξαν επιφανείς Έλληνες Ακαδημαϊκοί μαζί με εκατοντάδες Κύπριους εκπαιδευτικούς. Και τα Θρησκευτικά τα συνέγραψαν Θεολόγοι (Ακαδημαϊκοί και μάχιμοι εκπαιδευτικοί) κάποιοι από τους οποίους βρίσκονται και πολύ κοντά σας, είναι συνεργάτες σας. Τους αμφισβητείτε; Εκσυγχρόνησαν το μάθημα. Σίγουρα δεν είναι προσηλυτιστικό, όπως – ίσως – θα το θέλατε εσείς. Δεν συγγράφετε όμως εσείς Μακαριώτατε τα Αναλυτικά ούτε τα σχολικά εγχειρίδια. Αυτή είναι δουλειά των Ακαδημαϊκών και των εκπαιδευτικών. Η δουλειά η δική σας είναι άλλη. Όσο για την Ιστορία, και εκεί ακόμα η πλειοψηφία των Πανεπιστημιακών δεν ανήκαν στην Αριστερά (αν αυτήν φοβάστε) μετά από απαίτηση κάποιων που σκέπτονται όπως και σεις. Ανήκαν στην δεξιά. Έκαναν όμως τη δουλειά τους σωστά. Τώρα αν υπεισέρχονται και ζητήματα ιδεολογικά – πολιτικά από τους (δεξιούς) ιστορικούς – ακαδημαϊκούς αυτό όχι μονάχα δεν είναι κακό αλλά επιβάλλεται. Η ιστορία δεν είναι αποστήθιση και παπαγαλισμός γεγονότων. Το συγκεκριμένο μάθημα καλλιεργεί ιστορική συνείδηση, προβληματισμό, αντίληψη του κόσμου. Δε μπορεί η ιστορική αντίληψη στα σχολεία μας να είναι ευθύγραμμη, επιφανειακή και αποσπασματική. Θα πρέπει να δημιουργείται συνείδηση των γεγονότων, ότι για παράδειγμα αυτά (τα γεγονότα) προήλθαν μετά από τη δράση ή την αδράνεια – των ανθρώπων. Να γίνεται δηλαδή προσπάθεια κατανόησης των ιστορικών δρωμένων της κάθε εποχής.

Αφαιρέθηκαν, λέτε, υπέροχα κείμενα της Νεολληνικής Λογοτεχνίας. Κανένα κείμενο δεν αφαιρέθηκε. Προστέθηκαν όμως κείμενα και ευρωπαίων λογοτεχνών. Είναι κακό; Γίνατε και ευρω-σκεπτικιστής Μακαριώτατε; Δε μπορούμε να ονομάσουμε και την ευρωπαϊκή λογοτεχνία ελληνική!

Αγωνιάτε, όπως ισχυρίζεστε, και για τη γλώσσα την ελληνική η οποία κινδυνεύει από το γλωσσικό μας ιδίωμα. Και εδώ δεν σας τα είπαν σωστά, διότι:

1.  Σύμφωνα με το νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα οι ώρες των ελληνικών αυξάνονται (μήπως δεν διαβάσατε ούτε τα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα Μακαριώτατε;).

2.  Άλλες κυβερνήσεις στο παρελθόν, όταν επιχείρησαν κάποιες αλλαγές, μείωσαν τις ώρες των ελληνικών (και της γλώσσας).

3.  Αυξάνονται και οι ώρες των Θρησκευτικών, σύμφωνα πάντα με τα νέα προγράμματα. Επαναλαμβάνω Μακαριώτατε. Για πρώτη φορά αυξάνονται οι ώρες των Θρησκευτικών (Από μια… αριστερή κυβέρνηση!).

Όσο για το «γλωσσικό μας ιδίωμα» όπως λέτε, και εννοείται φαντάζομαι την κυπριακή διάλεχτο, με ένα απαξιωτικό τρόπο, την παρουσιάζεται μάλιστα ως κίνδυνο για την ελληνική γλώσσα, σας διαψεύδουν οι γλωσσολόγοι Ακαδημαϊκοί, Έλληνες και ξένοι: Η Κυπριακή διάλεχτος είναι πέρα για πέρα ελληνική και όλοι μας προτρέπουν όχι μόνο να τη διαφυλάξουμε αλλά να την μεταλαμπαδεύουμε και στις νεότερες γενιές. Τα παιδιά μας θα πρέπει να διδάσκονται και να καταλαμβαίνουν τον Βασίλη Μιχαηλίδη και Παύλο Λιασίδη και τον Δημήτρη Λιπέρτη κ.α. Η ελληνική γλώσσα από αλλού κινδυνεύει Μακαριώτατε, γι’ αυτό και στην έκθεση για τη Μεταρρύθμιση δίδεται ιδιαίτερη έμφαση. Αλλά ακόμα και στην πρόταση για τα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα, αν προσέξατε (αν διαβάσατε την πρόταση) προνοείται η Ζώνη Ενίσχυσης κατά την οποία θα προσφέρονται υποχρεωτικά μαθήματα ελληνικών σε αλλόγλωσσα παιδιά, σε απογευματινό χρόνο (μετά τις 1.35μμ)

Όλ’ αυτά Μακαριώτατε, δεν έρχονται σε αντίφαση με αυτό που λέτε στην εγκύκλιό σας ότι «στερούμε από τα παιδιά μας τον θησαυρό της γλώσσας μας; Στερούμε την πνευματική απόλαυση της εντρύφησης στα κείμενα των προγόνων μας»;

Αυτό όμως που με εξόργισε ήταν η προσέγγισή σας για τα παιδιά των μεταναστών. Ισχυρίζεστε ότι «η ύπαρξη μεγάλου αριθμού μεταναστών στα σχολεία μας, δημιουργεί προβλήματα τόσο στο γλωσσικό όσο και στο μαθησιακό επίπεδο των δικών μας παιδιών». Τα σχολεία μας Μακαριώτατε είναι πολιπολιτισμικά, όπως και οι κοινωνίες μας. Και τι θα πει «δικά μας»;

Από ένα Ιεράρχη θα περιμέναμε άλλη προσέγγιση. Όλα είναι δικά μας. Και ο Χριστός μετανάστης ήταν. Παιδί περιπλανώμενων μεταναστών.

Θα περιμέναμε άλλη προσέγγιση για τα παιδιά των μεταναστών από τον Αρχιεπίσκοπο Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου. Ξέρετε γιατί έχετε αυτή την προσωνυμία Μακαριώτατε; Για να σας θυμίζει ότι και ο λαός μα κάποτε αναγκάστηκε να μεταναστεύσει αλλού. Με τα παιδιά του….

Όσο για τις τάξεις υποδοχής που προτείνετε, τι να πω, αργήσατε μερικά χρόνια. Λειτουργούν από το 2008.

Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι υπάρχει αντιπνευματική ατμόσφαιρα, αλλά όχι στα εκπαιδευτικά πράγματα, που στο κάτω – κάτω γίνεται και μεγάλη προσπάθεια για ένα δημοκρατικό ανθρώπινο σχολείο που θα προάγει την κριτική σκέψη. Υπάρχει στην κοινωνία μας, στην εποχή μας, σε πολιτικούς, σε Ιεράρχες…. Προτάσσετε τις ελληνοχριστιανικές αξίες και καλά κάνετε. Πόσο ελληνοχριστιανικό είναι αλήθεια, η εκκλησία να πετά στους δρόμους ολόκληρες οικογένειες γιατί αυτό επιβάλλει το συμφέρον των επιχειρήσεων της, των ξενοδοχειακών της μονάδων; Άκουσα και στα ΜΜΕ την προσπάθειά σας να δικαιολογήσετε τα της Εγκυκλίου. Δεν τα καταφέρατε. Είπατε όμως κάτι με το οποίο θα συμφωνήσω. Η αναφορά σας για Κύπριους Ελληνόφωνες. Απ’ αυτούς δηλ. που η πατρίδα μας προδόθηκε το 1974. Αυτοί που άνοιξαν τις πύλες στον Αττίλα. Αυτούς δεν εννοείτε;

Διάβασα, που λέτε Μακαριώτατε, την εγκύκλιο σας και ένιωσα στο τέλος μια έντονη επιθυμία να προσευχηθώ. Στο Θεό. Και μη με ρωτήσετε ποιο Θεό. Στο κάθε θεό της κάθε θρησκείας:

Θεέ μου!! Τούτες τις δύσκολες μέρες, βάλε στη σκέπη σου ΟΛΑ τα παιδιά του κόσμου. Μαύρα, λευκά, έγχρωμα, κίτρινα…. Και μην ακούεις τον Αρχιεπίσκοπο της Κύπρου (και Νέας Ιουστινιανής) ΟΛΑ είναι παιδιά μας. Απ’ όπου κι’ αν προέρχονται, από την Κύπρο ή τη Σριλάνκα, το Βιετνάμ ή τη Θαϋλάνδη, τη Ρουμανία ή τη Ρωσία. Κάνε αυτές τις κρύες νύχτες να έχουν ΟΛΑ μια ζεστή γωνιά κι’ ένα ζεστό πιάτο φαϊ. Δώσε κουράγιο και στους γονείς τους που την άλλη μέρα το πρωϊ θα τρέχουν στους δρόμους ψάχνοντας για το μεροκάματο….

Μακαριώτατε, Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου, τα σέβη μου.

*Πρόεδρος Προοδευτικής Κίνησης Καθηγητών