Εδώ παπάς, εκεί παπάς, που ήσουν Χάσικε;

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*  

Και βέβαια μας νοιάζει που ήσουν στις 15 Ιουλίου 1974.  Και στις 15 και στις 16 και 17 και 18 και 19. Μας νοιάζει Χάσικε, με ποιους ήσουν, τι έκανες, που πήγες.  Και φυσικά στις 20 Ιουλίου. Ήσουν εκεί που έπρεπε ή ήσουν εκεί που ήσουν και τις προηγούμενες μέρες. Μας νοιάζει για δυο λόγους: πρώτον γιατί δεν πρόκειται καμιά επιτροπή να σε ρωτήσει.  Και αν ακόμα – λέμε τώρα – τους ζητήσεις να μιλήσεις για το θέμα, μη φοβάσαι, θα σου το αρνηθούν.  Δεν θα είναι ποτέ στους όρους εντολής.  Και δεύτερον, μας νοιάζει, γιατί εκείνες τις μέρες κάποιοι μας πρόδωσαν και κάποιοι αντιστάθηκαν.  Κάποιοι έστρεψαν τα όπλα και σκότωσαν τα παιδιά μας. Έχει σημασία λοιπόν. Με ποιους ήσουν Χάσικε; Για φαντάσου, να σε ακούει ο Παπαλάζαρος, την ώρα που οργώνει την πατρώα γη, με το τριμμένο ράσο κρατημένο στο ζωνάρι της μέσης, να του λες, «να μη σε νοιάζει που ήμουν τότε».

Ο Παπαλάζαρος έχασε δυο παιδιά. Ένα στο πραξικόπημα και ένα στον πόλεμο.  Κανένας δεν τέθηκε υπό κράτηση. Καμιά επιτροπή δεν ασχολήθηκε. Και πάλι δεν υπήρξαν «όροι εντολής».  Θέλει λοιπόν να ξέρει: Πού ήσουν στις 15, που ήσουν και στις 20.

Για φαντάσου ακόμα, να με ρωτάνε τα παιδιά στην τάξη, την ώρα που τα διδάσκουμε σύγχρονη ελληνική ιστορία, «πού ήσουν κύριε τη μέρα εκείνη», να τους απαντούσα όπως εσύ: «να μη σας ενδιαφέρει». Τα παιδιά, ξέρεις, έχουν αλάθητο κριτήριο. Αμέσως θα καταλάμβαιναν ότι ο δάσκαλός τους, ο καθηγητής τους, ήταν απ’ αυτούς που προδώσανε την πατρίδα, που κατάργησαν τη δημοκρατία, που φέρανε τον Αττίλα. Και πώς να τα κοιτάξεις μετά στα μάτια…. Από μια άποψη, ίσως και να΄χεις δίκαιο. Καλύτερα να μην τους ενδιαφέρει.

Απάντησε, λοιπόν, κ. Χάσικε με παρρησία σ’ αυτούς που σε ρωτάνε και σε ξαναρωτάνε. Γιατί αλήθεια ρωτάνε τόσο επίμονα; Και συ γιατί αρνείσαι ν’ απαντήσεις;  Αν ήσουν εκεί που έπρεπε θ’ απαντούσες ευθέως, δεν είναι;  Αν για παράδειγμα ήσουνα μέσα στο Προεδρικό, μέσα στην Αρχιεπισκοπή, θα το έλεγες. Αν ήσουν απ’ έξω; Χάσικε δεν πιστεύω ότι ήσουν απ’ έξω.  Αν όμως, ήσουνα με τους απ’ έξω, τους στήριζες ή τους υποστήριζες, πώς έρχεσαι τώρα να συμβουλεύσεις, να νουθετείς, να κρίνεις και να κατακρίνεις, να λες σ’ αυτούς που κατά τον ουσιώδη χρόνο βρίσκονταν μέσα και σκοτώνονταν από βόλια «αδελφικά», πώς θα τους πεις να «καθαρίσουν» το σπίτι τους.  Δυστυχώς, δεν δικαιούσαι. Ν’ απολογηθείς πρέπει. Και να ζητήσεις συγνώμη στο Παπαλάζαρο.  Και στον κάθε Παπαλάζαρο. Λέμε τώρα, εάν και εφόσον εκείνες τις μέρες δεν ήσουν εκεί που έπρεπε. Διαφορετικά κ. Υπουργέ, ότι έχουμε πει πιο πάνω, νερό κι’ αλάτι. Μια κουβέντα κάναμε, επειδή κάποιοι ρωτούν και ξαναρωτούν. Ξεκαθάρισε όμως τη θέση σου. Μας ενδιαφέρει βεβαίως, ο άμεμπτος σήμερα Υπουργός, που ήταν τις μαύρες εκείνες μέρες.

*Πρόεδρος Προοδευτικής Κίνησης Καθηγητών